8/12/2015

O pochodzeniu słów w angielskim, czyli dlaczego w hamburgerze nie ma szynki

Source: https://pixabay.com/
Na to pytanie mógłbym odpowiedzieć dosłownie jednym zdaniem, ale postanowiłem wyczerpać temat i właśnie się do tego zabieramy.

Jeżeli chodzi o słownictwo, język angielski na przestrzeni wielu, wielu lat czerpał z innych języków: głównie z łaciny (antenna, genius, species) oraz języka francuskiego (do XIII wieku około 10 tysięcy słów, m.in. government, arrest, religion, army, fashion, colour, grammar). Wszystko za sprawą (często nieprzyjaznych) stosunków z innymi państwami, które nierzadko kończyły się najazdem terytorialnym.

Inne języki, z których czerpie angielski, to między innymi:
– język grecki – cosmos (kosmos)
– język turecki – coffee (kawa), yogurt (jogurt)
– język niderlandzki – yacht (jacht)

Proces ten najczęściej zachodzi poprzez:
1) borrowing (zapożyczenie) – język wprowadza do swojego zasobu słowa w oryginale: z języka arabskiego – alhohol, z francuskiego – croissant*
2) loan translation (kalka) – jest to nic innego, jak bezpośrednie tłumaczenie członów wyrazu na język obcy: skyscraper – sky (niebo, przestrzeń nad powierzchnią ziemi), scraper (skrobaczka, drapacz – dawne narzędzie do obróbki drewna). 
* nie zawsze zachowują dokładnie tę samą pisownię czy wymowę

Analogicznie w innych językach:
– język polski – drapacz chmur
– język niemiecki – Wolkenkratzer = Wolke (chmura) + Kratzer (drapacz)
– język francuski – gratte-ciel = gratter (drapać) + ciel (niebo)

Dlaczego w hamburgerze nie ma szynki? Dlatego, że HAMBURGer, a nie HAMburger.

Hamburger to oryginalnie kotlet z siekanej wołowiny prosto z niemieckiego miasta Hamburg. Słowo to przyjęło się (borrowing) w wielu językach świata jako potrawa, którą wszyscy doskonale znamy, a następnie przeszło przez kolejne zmiany w morfologii. Mówiąc dokładniej, słowo to uległo skróceniu  (clipping) – tak powstała krótsza forma ‘burger’, która stała się jednocześnie podstawą, od której tworzono nowe nazwy poprzez złożenie (compounding) – cheese + burger = cheeseburger (burger z serem).

hamburger -> burger -> cheeseburger
zapożyczenie z jęz. niemieckiego + clipping + compounding

Inne przykłady na:
–  clipping: advertisement (reklama), gasoline (benzyna), brassiere (buistonosz)
– compounding: book + case = bookcase (regał na książki), sun + burn = sunburn (poparzenie słoneczne)

Sources:               
http://www.alphadictionary.com/
http://www.etymonline.com/
Yule, G., The study of language, Cambridge University Press 2006

Follow my blog with Bloglovin

Brak komentarzy :

Prześlij komentarz